SAX

n.

1) a short, one-edged sword;

2) pl. söx, shears = skæri;

3) the gunwale near the prow (Gunnarr hleypr þegar á saxit á skip Vandils); esp. in pl., söx, the forepart of a ship (sær féll inn um söxin).

* * *

n. [A. S. seax; Dan. sax; O. H. G. sahs], a kind of short, heavy sword or sabre; the sword had two edges or was tongue-formed, whereas the sax had only one sharp edge, as is seen from Grett. 124—reiddi hann hátt saxit, laust hann ‘bakkanum saxins’ í höfuð Arnóri svá hart, at haussinn brotnaði; the ‘tvíeggjað’ sax, Stj. 541 (v. l.), is therefore incorrect; sax eineggjat, 383 (Judges iii. 16, 22); mikit sax sem stórt sverð, Bs. i. 526; söxum ok sverðum, Vsp. 36 (Bugge); höggva með saxi, Bs. i. 543; hann leggr saxinu Tuma-naut, 526, see Grett. passim; sax eitt lítið, Fs. 101; litlu saxi er hann gyrðr með undir klæðunum, Fms. ii. 83; hann hafði brugðit sax undir yfirhöfninni, Ó. H. 70: the saying, verðr sá síðarr at leita er lítið sax hefir, Vápn. 15; hand-sax, hepti-sax, mála-sax, q. v.: in mod. usage a large knife (a carving knife, fisherman’s knife, and the like) is called sax, agn-sax, q. v.

2. plur. söx, shears, cp. Dan. lyse-sax, Fas. ii. 43; eptir faldi skyrtu hans, svá hvárki komi við knífr né söx, Str. 12; hann grípr nú skærin ok ætlar at reka; á honum söxin, Bjarn. 66; síðan tók biskup söx ok skar af hári konungsins, Ó. H. 229.

3. medic. a skin-disease, when the hands are sore and chapped, being scorched and callous from dryness, see Fél. x. 32.

B. A part of a ship, the raised prow; sax eða sax-bönd, hvert tré þeirra er missir, þá skal gjalda þrem aurum, ok fá tré, þó at síðarr sé, N. G. L. i. 100; en ef sax brotnar, bæti tvá örtogar, ii. 283; höfðu þeir lagt nætrnar upp á saxit, … brynja Arons lá á saxinu skipsins, Bs. i. 388, 624; hann gengr fram á saxit, ii. 48; hleypr hann af saxinu ok aptr um stafn, Fms. x. 329; Ólafr konungr lagði hann á saxit á langskipinu, i. 277 (Orkn. 34); hann hleypr þegar á saxit á skip Vandils, Nj. 42; in Róm. 195 the word is misapplied.

2. esp. in plur. (i. e. dual) söx; sær féll inn um söxin, Fagrsk. 73; um stafninn ok um söxin, Fms. vi. 78; vátt görir nú á þiljunum fram ok drífr um söxin, viii. 209; sá gengr fast fram í söxin, Grett. (begin.); berserkir konungs tólf vóru í söxum, Eg. 32; á rausn í söxum, Fms. ii. 252; þá mun ávinnt um söxin, 308.